Ikasle klasistak

"No a las clases" vs "aprende euskera con mucha clase"
"Klaserik ez" vs "euskara dotorea, dotore ikasi"
Iazkoaren errepikapena izanagatik, aurrez-aurre polita Ulibarri eta bai & by-rena. Metro-zulora jaisten naizen bakoitzean, han ikusten ditut Joxepo (Che Guevara bihurtuta) eta Ulibarri euskaltegiaren iragarkiko gizon eta emakume dotoreak ahari-topeka. Inor ez galtzaile, biak ala biak irabazle publizitateraen probaleku limurtzailean.
Sestao: 06 iragartzen du gaur nasako erlojuak. Auto-ikaskuntzan ere 06. urteari hasiera emango diogula pentsatzen hasi naiz, eta metroko hormak keinuka sumatu ditut: Guevarak: “klaserik ez” eta Ulibarrikoek: “con mucha clase” eta nasako (Nasako?) erlojuak: 05.
Ikasleak etorri zaizkit burura, egunotan informazio eske etortzen direnak batik bat. Eta sines iezadazue ikasle klasistak ditugu oraindik ere, klaserik gabeko sistema halabeharrez aukeratzen dutenak.
Auto-ikaskuntzara datozen ia ikasle guztiek ordutegi malgutasuna bilatzen dute, baina bakanak dira auto-ikaskuntzaren hautu metodologikoa egiten dutenak.
Ez dut uste bi sistemak kontrajarriak direnik eta badakit lehian hasita hainbat gauza aipa genitzakeela: gure sistema berria dela oraindik, heldutasun punttu bat falta zaiola, berau saltzen ere ikasi behar dugula...
Ahalik eta dotoreen egiten saiatuko gara, nire ezagun batek zioen moduan komunistok ere dotoreak izan behar baitugu. Sestao: 00

Bat, bi bi, hiru hiru hiru, lau lau lau lau

Duela gutxi zereko zerean (hau burua!) ikas-atazek sudokuek duten erakargarritasuna izatea lortu behar dugula irakurri nuen. Hau da, sarritan proposatzen ditugun ariketek ez dutela inolako gatzik; gogaikarriak direla, alegia. Ados eta konforme, nola ez!
Baina honetan ere tentuz jokatu behar dugu. Batzuetan orijinaltasunaren izenean, ikaskuntzak berezko duen errepikapena saihestu egiten baitugu. Errepikapena beharrezko da automatismoa lortzeko eta beronek eragin handia dauka jarioan, monitorizazioan... Pentsatzen jarriz gero, konturatuko gara gauzak zail direla ikasten errepikapenik ez badago.
Programazio batzuk linealegiak direla uste dut, ez dutela ezein programaziotan beharrezko den jira-birarik (marra batez irudikatuko genituzke, espiral batez irudikatu beharrean). Dena beti berria izan behar honek sarritan ikasleari gehiegizko ahalegina eskatzen dio eta ez dio ezagutza tinkatzen uzten.
Gainera, errepikapenak ez du derrigorrez aspergarri izan behar. Ez ote dira sudokuak errepikakorrak, bada?

Ura, hitza eta jarioa

“Gehiegizko hitz jarioa, urbitsetan dijoa”

Horrela dio esaera zaharrak: gehiegi hitz egiten duenak oker asko egiten dituela adierazteko. Ura eta hitza nahastea dugu gogokoen plisti-plasta txoko honetan baina oraingoan, halere, jarioaz arituko gara.Urak eta hitzak beti egiten dute bide, ea guk ere asmatzen dugun urratsez urrats


Ezer ez da berdin (III) : jarioa eta abiadura

Ahozko erregistroari dagokionez, sarritan abiadura jarioaren sinonimotzat jotzen dugu, murrizkeriaz. Baina abiadura sintoma da eta ez funtsa.
Labur esanda, jarioak zenbait osagarri ditu: 1- munduaren ezagutza /etorria 2- baliabide linguistikoak 3- estrategiak 4- automatismoak 5- monitorizazioa 6- abiadura 7- jardun jarraitua 8- etenak betetzeko baliabideak.
Elementu hauek guztiek elkarreraginean osatzen dute jariotasun egokia. Hona:
Ikasleak lehenengo eta behin komunikaziorako lehengaia behar du, komunikatu nahi dituen ideiak ganbaran, etorria deituko diogu honi (honetan munduaren ezagutzak eta memorian gordetako informazio piloak izango du zerikusia). Une horretan erabakitzen du hiztunak ZER esan.
Bigarrenik, esan behar duena esateko besteko baliabide linguistikoak behar ditu, ondoren, komunikazio tresnak aukeratu eta zer komunikatu ahal duen eta zer ez erabaki behar du , estrategien garaia da. NOLA eta ZEREZen garaia, alegia.
Hirugarrenik, automatismoak erabili behar ditu; zenbat eta gehiago izan, orduan eta akats gutxiago egingo ditu eta gainera, monitorizazio laburragoa beharko du. Ondorioz, bere abiadura hobea izango da eta jarduna jarraituagoa. Gainera, etenak (informazio igorketarik gabeko uneak) sortzen direnean, berauek betetzeko baliabideak baditu, kate-mintzatuan sortutako matxurak arintzeko moduan egongo da. EKOIZPENAren garaia da, orduan.
Honela,bada, elkarreraginean "continuum"a osatuz uler daiteke jarioa bezalako kontzeptu konplexua.
Sarritan esan ohi dugu huts egiten duen ikasleak ez duela gauza bakarrean kale egiten; hauxe da arrazoia, neurtzeko zenbait deskriptore isolatu beharra dugun arren, egia esan komunikazio unean etengabeko elkarreraginean dihardute.
Jarioa, beraz, abiadura baino zertxobait gehiago delakoan nago, eite konplexuko kontzeptua, tamalez maiz urbitsetan dihoakiguna.

Dedioo!

Dedioo!

Ekarpen honen izenburuak “diskurtsoaren autozuzenketa eta monitorizazioa” izan beharko luke; baina zintzo jokatuz gero, nork irakurri? -Argitaratu ala ez-zalantza izan dut. Bat-batean Karrajua etorri zait burura : Dedioo! Dedioo! zioen gaiari begira, eta orduantxe hartu dut zuenganatzeko erabakia:

– Munduan diren landare eta lore guztiak izanda, morroi honek kardaberei ateratzen badizkie argazkiak, gai izango da ipuin goxoei jaramon egin beharrean, gai latz
honi ekiteko- pentsatu dut.

- Eta izango al da beste inor horrelakoa irakurtzeko besteko barrenarekin?- galdetu diot ondoren neure buruari. Berehala erabaki dut ezetz. Berdin dio.


Ezer ez da berdin (II): monitorizazioa eta autozuzenketa

Sarritan monitorizazio gaitasuna ez dugu kontuan hartzen edo ez diogu behar besteko garrantzirik ematen edo autozuzenketa eta monitorizazioa sinonimotzat jotzen ditugu (badira aldeak, ordea).

Autozuzenketa gaitasuna, ostera, ebaluatzerakoan gehienetan kontuan hartzen dugun faktorea da, eta honela izan behar du halabeharrez. Zalantzarik gabe, gaitasuna da ikaslea berez konturatzea ezagutzatik erabilerarako (gramatikatik zuzentasunerakoa) transferentzian akatsa egin duela. Baina izan dezagun kontuan gaitasun horrek baduela beste gaitasun/estrategia orokorragoa eta garrantzitsuagoa atzetik: monitorizazioarena, hain zuzen.

Bere ekoizpena monitorizatzen dakien ikasleak soilik, izan dezake autozuzenketa gaitasuna.
Baina monitorizazioa ez da bakarrik zuzenketarako erabiltzen, diskurtsoaren ekoizpenerako ere erabiltzen da. Zenbat eta monitorizazio hobea izan, hobeto egituratuko du diskurtsoa, eraginkorragoa izango da komunikazioa, eta zuzentasunari dagokionez akats gutxiago egingo ditu.
Jarduerazko akats gutxiago izango dira (“despiste” deitzen ditugun horietan, finean automatismo ezak eta monitorizazio akatsak daude; “despiste” soila baino larriagoak izan daitezkeen arazoak, beraz). Zenbaitetan, konpetentzia arazoak (ezagutza ezak eragindakoak) eta interlingua arazoak (ama hizkuntza/ xede-hizkuntzaren arteko interferentziek eragindakoak) ere ekidin ditzake monitorizazioak, horretarako estrategia egokia aukeratuz (birformulazioa, itzurpena...); eta finean, paradoxa bada ere, monitorizazio gaitasun egokia duen ikasleak autozuzenketaren behar gutxiago izango du.

Bukatzeko esan, nire ustetan monitorizazioaren kontzeptuan sakontzea merezi duela, autozuzenketa gaitasun soiletik bereiziz eta berez duen garrantzia aitortuz.

Hiraila

Hilabete latza blogari aritzeko, zeinari nahikoa den h-a gehitzea garoa haserre bihurtzeko; zeinari, aurrekoa gutxi bailitzan, buruila ere baderitzon. Horrela bada, buruhil honetan plistika beharrean plastaka natorkizue.
Plasta, besteak beste, ore biguna ere bada eta niretzako daukat zenbait kontzeptu didaktiko ez ote ditugun ore bigun bihurtu , zernahitarako erabiltzen ditugun makulu. Hitzetik hortzera erabiltzen ditugun zenbait kontzeptu: jarioa, zuzentasuna, monitorizazioa... errazera jo eta abiadura, gramatika, auto-zuzenketa... bilakatzen zaizkigulakoan nago. Bada garaia horrelako batzuei sikiera aurre egiteko.


Ezer ez da berdin (I): zuzentasuna eta gramatika


Sarritan bi kontzeptu hauek berdinak bailiran jokatzen dugu. Baina gramatika ezagutzaren esparrukoa da, zuzentasuna erabilerarenekoa, ordea.
Ikasleak ezagutzaren zakuan gordeta dituen hainbat eduki-gramatikal praktikan ipintzea da zuzentasuna. Praktikan ipintze honetan ezinbestekoa da ezagutzatik erabilerarako transferentzia; gramatikatik zuzentasunerakoa,alegia. Transferentzia hori egoki egin dadin, beharrezkoak diren estrategiak garatu behar dira eta berorretan sortzen diren akatsak (konpetentzia gabezia adierazten dutenak/ interlinguak eragindakoak/ jarduerazkoak...) ikasbide bihurtu.
Gramatikaren eta zuzentasunaren arteko bereizketa honek berebiziko garrantzia du.
Ados gaude ia guztiok gramatikak tresna eta ez helburu nagusi izan behar duela esatean, baina lehenago ahalguztiduna genuen gramatikaren gainbeherak ez du atzetik zuzentasunaren gainbehera zertan ekarri. Zuzentasuna erabilerari dagokio eta erabileraren ardatzetariko bat da gainera. Gramatikaren ezagutza zuzentasunerako beharrezko baldintza da baina ez nahikoa. Modu berean, zuzentasuna komunikaziorako baldintza beharrezkoa dela baina ez nahikoa esan beharko dugu; ezen honetan ere teoriaren eta praktikaren arteko eten nabarmena egon baita.
Honen harian bi joera nagusitu dira irakasle jendearen artean: batzuek, zuzentasuna bigarren mailakotzat jo izanagatik, praktikan (zuzenketetan eta...) deskriptore nagusi lez erabiltzen dute; beste batzuek, ostera, ez diote ia inolako pisurik ematen eta “eginkizuna bete du” eta honelakoak esanez erabakitzen dute komunikazio-ekintzaren egokitasun maila (kontua ez da bakarrik eginkizuna bete duen ala ez, komunikazio egoerak eskatzen dion behar besteko konpetentziaz bete duen, baizik).
Defenda dezagun bada, zuzentasunaren egungotasuna baita maila teorikoan ere; ez dezan gramatikaren aurkako uholdeak ito.